Νίκος Καββαδίας: Φάτα Μοργκάνα

21 Μαρτίου Ημέρα της ποίησης

Ποίηση: Νίκος Καββαδίας
Μουσική: Μαρίζα Κωχ
Ερμηνεία: Μαρίζα Κωχ

Το Φάτα Μοργκάνα είναι ένα φαινόμενο αντικατροπτισμού το οποίο πρωτοπαρατηρήθηκε στη Σικελία. Ο Νίκος Καββαδίας λέει πως συμβαίνει στην Σικελία ή στην Νάπολη τρεις η ώρα τη νύχτα και είναι ένα φαινόμενο στο οποίο παρουσιάζονται τρεις γυναίκες να χορεύουν στον Ορίζοντα. Κρατάει ένα εως δύο λεπτά. Ο μεγάλος αυτός Έλληνας ποιητής το είδε το φαινόμενο αυτό 2 φορές και παρατήρησε μάλιστα τα πέπλα τους, τα μαλλιά τους κ.α…

Η ονομασία Φάτα Μοργκάνα αποτελεί ιταλική μετάφραση του ονόματος της Μόργκαν λε Φέι, της μάγισσας και ετεροθαλούς αδελφής του Βασιλιά Αρθούρου, και χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει ένα ιδιαίτερο είδος αντικατοπτρισμού, ένα οπτικό φαινόμενο, που οφείλεται σε θερμοκρασιακή αναστροφή. Τα αντικείμενα στον ορίζοντα, όπως νησιά, κρημνοί, πλοία ή παγόβουνα, εμφανίζονται σύνθετα, δηλαδή δύο είδωλα ίδιου αντικειμένου ενωμένα αντίστροφα κατά κορυφή.

Νίκος Καββαδίας: Το Μαχαίρι

21 Μαρτίου Ημέρα της ποίησης

Στίχοι: Νίκος Καββαδίας από τη συλλογή Μαραμπού (1933)
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Πρώτη εκτέλεση: Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Ο Καββαδίας είναι αλληγορικός ποιητής. Το μαχαίρι, ‘σαν αυτό που έχουν οι αραπάδες’, δεν μπορεί παρά να συμβολίζει τον ανδρισμό σαν ανατομική έννοια που όμως ενσαρκώνει μια σειρά από περίπλοκες ηθικές συνιστώσες –υποχρεώσεις –αρετές που ‘πρέπει’ να διαθέτει o ‘πραγματικός άνδρας’.

‘Είναι ατσάλινο ‘(όπως η ανδρική βούληση), ‘το έχει πάντα μαζί’ του (όπως ο ανδρικός λόγος, η ανδρική αξιοπιστία), ασκεί βία εναντίο άλλων ακόμα και όταν είναι αντικείμενου αγάπης.

Tο μαχαίρι που αποκτάται ‘από μια ιδιοτροπία’ (είναι η έννοια της ατομικότητας και του υποκειμενισμού στην αντίληψη της τιμής, πέρα απ τις κρατούσες κοινωνικές normes. Είναι η ελεύθερη βούληση.

‘το μαχαίρι που με ιστορίες αλλόκοτες ο θρύλος το ‘χει ζώσει’ (είναι οι διαχρονικές κοινωνικές επιδράσεις, οι υπερεξουσίες των μύθων και των totem).

Νίκος Καββαδίας: Kuro Siwo

21 Μαρτίου Ημέρα της ποίησης

Στίχοι:  Νίκος Καββαδίας

Μουσική:  Θάνος Μικρούτσικος 1974

Η δύσκολη αλλά γοητευτική ζωή των ναυτικών αποτελεί το αυτοβιογραφικό υλικό των ποιημάτων του Νίκου Καββαδία. Στο “Kuro Siwo” τα στοιχεία αυτά διαπλέκονται  γύρω από μια μακρινή ερωτική μορφή , η μνήμη της οποίας συντροφεύει τις μοναχικές ώρες του ποιητή. Το ποίημα προέρχεται από τη συλλογή Πούσι ( 1947 ).